cúi mình

Khi đến Nepal, bạn sẽ thấy khoảng cách tuổi tác là không thành vấn đề. Đó là nơi mà những người 80 tuổi sẵn sàng cúi chào một người 2 tuổi với lòng tôn kính đầy thiêng liêng, điều mà những con người chỉ biết phán xét sẽ không thể nào hiểu nổi.

Bạn và tôi sinh ra ở đất nước mà đôi khi tuổi tác được đặt trong một bối cảnh hết sức nghẹt thở. Từ môi trường công việc đến lễ nghĩa gia đình, họ hàng, tuổi tác là một vấn đề quan trọng của xã hội này. Đó là truyền thống, là văn hóa ngàn xưa, nhưng nó sẽ cần thay đổi, từ bên trong tâm hồn mỗi con người. 

Việc xưng hô chỉ là bề nổi, nhưng cái cách mà người lớn nhìn người thấp tuổi, và cách mà người thấp tuổi phải dè chừng và sợ hãi người lớn tuổi, là một điều giới hạn khả năng và lòng từ của chúng ta. Tôi đã từng nghe chuyện về những nữ doanh nhân thành công, từng bị nghi ngờ và đánh giá thấp vì tuổi tác của họ không "xứng tầm" với vị trí đó.

Nhưng ở Nepal, trong bất cứ sinh hoạt nào, họ đều chắp tay cúi chào nhau, người lớn tuổi cúi chào người bé tuổi, và họ cúi lạy trước cậu bé 2 tuổi, một Lama tái sinh, với tâm hồn thánh thiện và trong sáng. Họ biết họ không nhìn nhau qua thân xác, già hay trẻ, mạnh hay yếu... mà nhìn vào bên trong chính mình để thấy vị Lama ấy chính là vị Phật mà mình cần quay trở về với sự kính cẩn vị tha. 

Tôi nhớ mãi người phụ nữ ấy, bà cũng phải ngấp nghé độ tuổi 70. Chúng tôi có cùng nhau hai bữa ăn, và trong lần cuối gặp tôi ở Bảo tháp, bà chắp hai tay cúi mình trước tôi. Cảnh tượng như một người kính cẩn trước ân nhân, trước một điều gì đó cao quý. Nói vậy không để ám chỉ rằng tôi cao quý, mà tôi chỉ muốn nhấn mạnh ở đất nước này, con người ở đây, họ đã khiến tôi nhiều lần xúc động và rớm lệ. Họ đánh thức hạt giống trong trẻo sâu xa bên trong chúng ta. Họ khiến sự ích kỷ lẫn xấu tính mỗi ngày làm phiền và điều khiển ta phải yếu ớt đi, phải tàn lụi đi. 

Thế gian thật kỳ lạ, lòng người lắm đa đoan. Nhưng có những nơi, sự hiền thiện, thánh thiện của những con người khiến chúng ta mãi khắc ghi, như một bài học xương máu về sự tu học. Họ là tấm gương để ta soi chiếu, nhìn vào, mà sửa mình, mà cười òa vào những suy tư đầy bon chen phiền não.