Đừng quên quyền lợi được là chính mình

Hôm nọ, tôi phỏng vấn một giám tuyển nghệ thuật người Úc. Cô không nói và viết tiếng Việt nên khi gửi bản nháp để cô kiểm tra, cô phải nhờ nhân viên của mình giúp đỡ. Sau khi nhờ nhân viên soát lỗ, cô gửi cho tôi một email rất dài và bảo: "Bài viết có khá nhiều lỗi, có vẻ bạn đã hiểu sai ý của tôi. Tôi đề nghị bạn chỉnh sửa dựa trên email này và vui lòng gửi lại bản đã chỉnh sửa nhé."

Khi nhìn vào từ "nhiều lỗi", tôi cũng khá băn khoăn. Từ trước đến nay, tôi luôn cố gắng đảm bảo tính chính xác nhất so với bản gốc. Tôi liền kiên nhẫn đọc email ấy nhiều lần và nhận ra bạn nhân viên kia đã sửa văn phong của tôi khá nhiều chứ không phải là thông tin. Tôi là người thường dùng câu đơn thay vì câu phức. Nhưng bạn ấy đã ghép ba câu đơn của tôi thành một câu phức. Bạn ấy đã dùng cách đó với một số đoạn khác. Bạn chỉnh một số từ ngữ và thêm thắt một vài chi tiết về triển lãm/chức danh cụ thể của nghệ sĩ để làm rõ thông tin. Nhưng điều đó không có nghĩa là tôi hiểu sai ý của cô người Úc. 

Tôi gửi lại email, một cách kiên nhẫn, và chỉ cho cô thấy rõ những điều mà tôi nhận ra ở phía trên, đồng thời cảm ơn đội ngũ của cô đã làm việc hết mình để có một bài báo hoàn chỉnh. Tôi cũng không quên đề nghị xin được giữ lại những câu văn và từ ngữ mà tôi cho là không cần thay thế, vì nó định nghĩa phong cách của tôi. Phía bên kia đọc email của tôi khá nhiều lần và cuối cùng, tôi cũng nhận hồi đáp cám ơn của cô và cô cũng không quên nhấn mạnh rằng tôi có thể giữ nguyên các câu theo lối viết của tôi. Tôi nhận được sự đồng cảm vì cô cũng là một cây bút. 

Tôi không biết bạn sẽ hành xử ra sao trong tình huống như vậy. Chấp nhận sửa tất cả theo ý của họ. Hay thuyết phục họ giữ lại câu đó theo ý của mình? Tôi làm báo được khoảng vài năm và tôi thấy có nhiều nhân vật không dám sửa ngôn ngữ của bạn (họ chỉ sửa thông tin nếu sai, hoặc thêm chi tiết để làm rõ), nhưng một vài nhân vật lại sửa rất nhiều/thậm chí viết lại cả bài theo ý của họ. Không phải vì thông tin/ngôn ngữ dùng sai, mà vì trợ lý của họ/ hoặc họ muốn sửa như vậy. Nhưng là một cây bút, tôi không cho phép việc sửa đổi một cách vô lý tái diễn (nếu sự sửa đổi đó không cần thiết). Tôi không thể để ai đó đánh cắp quyền lợi được là chính mình của bản thân. Phải nói rằng, ngôn ngữ mà bạn viết ra định nghĩa bạn là một cây bút như thế nào. Nó nói lên sự tự do sáng tạo của bạn, cao hơn thảy, chính là sự tự do nói chung. Nó nói lên sự sáng tạo và trí tưởng tượng của bạn. 

Nhưng một khi thấy sự chỉnh sửa về mặt ngôn ngữ của họ là hợp lý, tôi sẽ không từ chối. Từ đó, tôi học cách dùng đúng lúc hai từ: đón nhận hay từ chối.